Een variabele in wording: een corpusonderzoek en speaker evaluation experiment naar kraakstemgebruik in persoonlijke situaties.
Keywords
No Thumbnail Available
Authors
Issue Date
2022-08-29
Language
nl
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
De kraakstem is een manier van spreken die wordt gekenmerkt door een lage en onregelmatige grondfrequentie. In het Nederlands is naar deze variabele in wording nog maar zeer weinig onderzoek gedaan. Het huidige onderzoek probeert deze leemte te vullen met een exploratief corpusonderzoek en speaker evaluation experiment.
In het corpusonderzoek zijn passages met een persoonlijke en emotionele inhoud uit Nederlandse televisieseries geanalyseerd om te achterhalen of er patronen in het kraakstemgebruik te vinden zijn en wat de mogelijke functies van de kraakstem zijn. Deze functies zijn vervolgens door middel van een speaker evaluation experiment geprobeerd experimenteel te bevestigen. Voor het speaker evaluation experiment zijn stimuli gebruikt met zes persoonlijke, gênante thema’s, die elk in een formele en informele context zijn ingesproken met en zonder kraakstem. De stimuli zijn door de participanten in een online vragenlijst beoordeeld aan de hand van free responsevragen en likertschalen die betrekking hadden op de dimensies EMOTIE, DYNAMISM en NONCHALANCE. Met de resultaten van de corpusanalyse en het speaker evaluation experiment is geprobeerd om vast te stellen of de kraakstem in het Nederlands al de fase van indicator voorbij is en wellicht al een marker is.
Uit de corpusanalyse blijkt dat de kraakstem voornamelijk wordt toegepast op inhoudelijke delen die als emotioneel ervaren kunnen worden. Uit de beperkte analyse is echter geen eenduidige functie naar voren gekomen. Mogelijke functies zijn: het uiten van controle, het nemen van afstand en het zoeken van medelijden. Uit het speaker evaluation experiment blijkt dat de stimuli met de kraakstem hoger worden beoordeeld op EMOTIE en NONCHALANCE en lager op DYNAMISM dan de stimuli zonder de kraakstem. Daarnaast worden de stimuli in de informele context hoger beoordeeld op EMOTIE en DYNAMISM en lager op NONCHALANCE dan de stimuli in de informele context. Vrouwen beoordeelden de stimuli met de kraakstem hoger op EMOTIE en lager op NONCHALANCE dan mannen.
De kraakstem lijkt verbonden te zijn met emoties en begrippen die een lage energie impliceren. Daarnaast lijkt de kraakstem gebruik te kunnen worden om in meer of mindere mate dynamisch prestige uit te dragen. De resultaten van beide studies doen vermoeden dat de kraakstem in het Nederlands een marker is.
Aangezien de kraakstem nog in ontwikkeling is, is het interessant om dergelijke studies in de loop der tijd te herhalen en uit te bereiden door bijvoorbeeld de kraakstem in andere situaties te toetsen.
Description
Citation
Supervisor
Faculty
Faculteit der Letteren