Een laatste groet: Een vergelijkend onderzoek naar de rituele uitgeleide in de context van het verpleeghuis en het hospice
Keywords
No Thumbnail Available
Authors
Issue Date
2025-01-15
Language
nl
Document type
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title
ISSN
Volume
Issue
Startpage
Endpage
DOI
Abstract
Dit onderzoek werpt licht op de vorm, het doel en de overeenkomsten en verschillen van rituelen na de dood in het hospice en het verpleeghuis. De hypothese is dat de uitgeleide het centrale ritueel na het overlijden van een cliënt in zorginstellingen is, en dat de uitgeleide in het hospice uitgebreider en persoonlijker is dan in het verpleeghuis.
De data ter beantwoording van deze vragen is verzameld aan de hand van semigestructureerde interviews met vier geestelijk verzorgers in verschillende verpleeghuizen en vier medewerkers van hospices. Hieruit bleek dat de rituelen die kunnen plaatsvinden na het overlijden van bewoner in het verpleeghuis zijn (1) het aanbrengen van een deurmarkering, (2) de laatste verzorging, (3) het maken van een gedenkplek of meerdere gedenkplekken, (4) de rituele uitgeleide, en (5) een of twee keer per jaar een herdenkingsbijeenkomst. De rituelen die plaats kunnen vinden na het overlijden van een gast in het hospice zijn: (1) een kamerritueel, (2) de laatste verzorging, (3) het aanbrengen van een deurmarkering, (4) het creëren van een gedenkplek, (5) de uitgeleide, (6) de herdenkingsbijeenkomst, en (7) het verzenden van kaarten met kerst en een jaar na het overlijden. Per instelling verschilt het aantal, de volgordelijkheid en de invulling van deze rituelen.
Tezamen streven de rituelen een aantal doelen na, te weten: (1) afscheiden van de samenleving, (2) rouwen, (3) het einde van een periode van rouw markeren, (4) kennisgeven van een overlijden, (5) samenkomen en troost, (6) het tonen van respect, (7) nabijheid, (8) handhaven van de sociale orde, (9) omarmen van de dood, en (10) het herinneren van de overledene.
De verschillen tussen de rituelen kunnen verklaard worden door: (1) de grootte van het aantal gasten of bewoners en het personeelsbestand van de zorginstelling, (2) de identiteit van de zorginstelling, (3) de staat van zijn van de andere gasten of medebewoners, en (4) de gebruiken van de zorginstelling rondom de dood van gasten of bewoners.
Tot slot blijk de rituele uitgeleide inderdaad het centrale ritueel rond de dood te zijn in zowel het verpleeghuis als het hospice. Ook wordt de hypothese dat de uitgeleide in het hospice uitgebreider en persoonlijker is bevestigd.
Description
Citation
Supervisor
Faculty
Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen