Wij zijn geen gewone verzamelaars

Abstract

In dit onderzoek is geprobeerd de positionering van boekverzamelaars in interviews aan de hand van de posture-theorie van Jérôme Meizoz te analyseren. Omdat deze theorie in eerste instantie bedoeld is om de positionering van auteurs in het publieke domein te onderzoeken en niet van boekverzamelaars in interviews, is de theorie eerst vertaald naar een bruikbaar model voor het onderzoek. Hierbij is gebruik gemaakt van het actantiële model, ontwikkeld door Algirdas Greimas. Dit model diende als een structurerend principe in dit onderzoek dat inzicht gaf in de manier waarop de rollen in de verschillende positioneringen van de verzamelaars verdeeld waren aan de hand van posities en functionele relaties. Het gebruik van beide theorieën resulteerde in het inzicht dat de drie boekverzamelaars zich op verschillende wijze positioneren, waarbij zij zichzelf definiëren door te refereren aan een ander type verzamelaar (bijv. de ‘gewone’ verzamelaar) waarvan zij vinden dat zij verschillen. De verschillen in de postures van de verzamelaars berusten zich hiernaast op uiteenlopende gedragingen in zowel de discursieve als non-discursieve dimensie. Doordat verschillen in de postures aantoonbaar werden gemaakt door de methoden konden er, aan de hand van het structurerende principe van het actantiële model, drie prototypische postures van boekverzamelaars onderscheiden worden. Deze zijn vervolgens onder drie noemers samengebracht, namelijk de professionele verzamelaar, de amateuristische verzamelaar en de onderzoeker/verzamelaar. Ieder prototypisch posture toont verschillen in zijn doel, helper, tegenstander, destinateur en begunstigde van de andere boekverzamelaars. Toch hebben de verzamelaars soms ook eenzelfde invulling van de rollen. Geen enkele verzamelaar zal dus te plaatsen zijn in een ‘hokje’. Hiermee wordt voorkomen dat er van een specifiek verhaal een algemener verhaal wordt gemaakt zonder dat er respectvol met het specifieke van de postures wordt omgegaan.