Godsvisioenen in veertiende- en vroeg vijftiende-eeuwse devotievoorstellingen. Een casestudie naar een mogelijke relatie tussen Jan van Eycks miniatuur De Vorst in Gebed en de Cleveland Annunciatie

Abstract

In de periode dat Jan van Eyck aan het hof in Den Haag (1422-1425) werkzaam was als hofschilder van Jan van Beieren, graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen, heeft hij deze vorst te paard afgebeeld in de beroemde miniatuur van De vorst in Gebed. Het is een revolutionaire landschapsafbeelding met een hoge mate van detailrealisme, maar het bevat ook een opvallende traditionele voorstelling van een godsvisioen in de rechterbovenhoek. In deze scriptie wordt de iconografie van het godsvisioen nader beschouwd en de hypothese onderzocht dat Van Eyck de Godsverschijning mogelijk heeft overgenomen van een ander kostbaar devotieobject uit de veertiende eeuw, dat zich eveneens aan het Nederlandse hof in Den Haag bevond: de Cleveland Annunciatie. Op die manier heeft hij, volgens de principes van het concept Anchoring Innovation, voor de graaf een vertrouwd en bekend motief toegevoegd aan een innovatieve voorstelling die door verschillende kunsthistorici wordt aangeduid als de eerste realistische landschapsschildering.