Ruimte voor kennis : Een onderzoek naar de samenwerking en interactie binnen M2M

Abstract

Al enkele decennia is de regionale schaal sterk vertegenwoordigd binnen de economische geografie. Op verschillende manieren en met behulp van diverse concepten wordt het belang van de regionale schaal onderstreept voor processen van economische interactie. Relatief nieuw in het regionale debat is het thema innovatie. Steeds vaker duikt het thema innovatie op in de regionale literatuur en – nog belangrijker voor dit onderzoek – steeds vaker wordt innovatie in verband gebracht met de regionale schaal. Kijkend naar de wetenschappelijke literatuur is het mogelijk om voor beide ontwikkelingen een oorzaak aan te wijzen. Allereerst is in de laatste jaren het belang van kennis en innovatie voor economisch succes veelvuldig onderstreept. De centrale opvatting is dat in een dynamische wereld innovaties (en de kennis die nodig is voor deze innovaties) bepalend zijn voor de competitiviteit van een bedrijf. De andere oorzaak is dat vanwege de bijzondere aard van kennis, de regio voor velen de ideale schaal vormt voor processen van leren en innoveren. Cruciaal op dit punt is de opvatting dat niet alle kennis (i.e. impliciete kennis) over grote afstanden kan worden uitgewisseld. Op deze manier is het innovatieproces gebonden aan bepaalde plaatsen, aangezien ruimtelijke nabijheid een voorwaarde vormt voor de uitwisseling van kennis. Hoewel de relatie tussen de regio en kennisontwikkeling de meeste aandacht geniet, zijn er ook andere geluiden te horen. Steeds vaker wordt gewezen op het belang van strategische verbintenissen met extraregionale partijen voor het vergaren van (nieuwe) kennis. Wat opvalt, is dat op deze manier de aandacht verschuift richting de wijdere kennisnetwerken waarin bedrijven zijn ingebed. Ondanks deze andere geluiden is men in de politiek druk bezig met het stimuleren van regionale kennisnetwerken. Bijzonder in de belangstelling staan regionale netwerken binnen de kennisgedreven sectoren. Hierbij moet gedacht worden aan sectoren als de informatie- en communicatietechnologie en de biotechnologie. De overheid is in haar beleid zeer uitgesproken. De centrale gedachte is dat door het stimuleren van regionale contacten innovaties kunnen worden bevorderd. De discrepantie tussen de nuances die men in literatuur aanbrengt en de lijn die de overheid voert roepen vragen op. Er bestaat nog grote onduidelijkheid over het belang van de extraregionale schaal voor innovatie. Kortom, meer inzicht is nodig. Dit onderzoek zal daarom ook ingaan op de ruimtelijke dimensie van het kennisontwikkelingsproces. De twee hoofdvragen die hierbij worden gesteld luiden: 1. Welke interacties en samenwerkingsverbanden spelen een rol bij de kennisontwikkelingsprocessen van de bedrijven actief binnen het Health Valley focusgebied M2M? 2. Welk inzicht over de ruimtelijke dimensie van het kennisontwikkelingsproces kan ontleend worden aan de geïdentificeerde interacties en samenwerkingsverbanden?