De omstreden kwaliteit van integriteitsonderzoek dat topambtenaren en bestuurders hun baan kost

Abstract

Integriteitsonderzoek wordt door onderzoekers met uiteenlopende achtergronden uitgevoerd. Duidelijke richtlijnen voor integriteitsonderzoek zijn er niet, maar integriteitsonderzoek kan wel grote consequenties hebben voor degene waarnaar het onderzoek wordt gedaan. Het doel van dit artikel is om in kaart te brengen in hoeverre integriteitsonderzoek voldoet aan de kwaliteitseisen van wetenschappelijk onderzoek. Om hierachter te komen, zijn er 47 rapporten geanalyseerd die tussen 2010 en 2015 zijn opgesteld en over integriteitsschendingen in het openbaar bestuur gaan. In de analyse zijn er drie fases van elkaar te onderscheiden: de fase voorafgaand aan het onderzoek, de fase van de uitvoering van het onderzoek en de fase van de afronding/verslaglegging van het onderzoek. Het blijkt dat in alle drie deze fases van integriteitsonderzoek zaken zijn die misgaan. Veel voorkomende problemen bij het doen van integriteitsonderoek is de bemoeienis van de opdrachtgever, het niet meewerken van betrokkenen en breed interpreteerbare normenkaders. In slechts 13 van de 47 rapporten zijn de getrokken conclusies houdbaar.