Voor volk en vaderland? Patriottische motieven bij de hussieten tijdens de Hussietenoorlogen, 1419-1434.

Abstract

De verbranding van Jan Hus leidde tot de Hussietenoorlogen in Bohemen. De veelal Tsjechische hussieten streefden religieuze hervormingen na, terwijl dit tegen de zin was van veel Duitsers, die in grote getalen in Bohemen woonden. Hoewel de strijd veelal religieus gemotiveerd was, kwamen hierbij ook patriottische motieven kijken. Dit was met name het geval bij de gematigde utraquisten. Zij maakten onderscheid in verschillende ‘nationes’, waarbij de ware Tsjech een hussiet moest zijn. Zij zagen daarom de Duitsers als vijand. Op sommige momenten was er zelfs sprake van een anti-Duits sentiment wat religieuze verschillen oversteeg. Bij de radicalere taborieten was deze anti-Duitse stemming nauwelijks aanwezig. Zij hadden een hoger doel voor ogen, namelijk kerkvernieuwingen in heel Europa. Iedereen, ongeacht ‘natio’, die het niet eens was met hun opvattingen was een ‘vijand van de waarheid’. Hun radicale religieuze opvattingen zorgde voor een veel gematigdere houding ten opzichte niet-Tsjechen dan de utraquisten hadden.