Ressentiment en Europese Constitutie: Een ethisch-politiek onderzoek op het snijvlak van gevoel en rede

Abstract

De vraag naar de juiste balans tussen gevoel en rede vormt het kader van dit onderzoek. Deze vraag laat zich niet alleen gelden op het individuele niveau, maar ook op het maatschappelijke. Binnen de Europese Unie zien we dat technocratische instituties weinig gevoel van betrokkenheid bij het project van Europese integratie weten te genereren. De specifieke metaemotie van het ressentiment kan hierbij verhelderende inzichten te bieden. Ressentiment speelt namelijk een relevante rol in het denken over het leven in een gemeenschap. Door het ressentiment in verband te brengen met de ratio achter de Europese constitutie, kan de oorspronkelijk morele vraag naar de verhouding tussen gevoel en rede bruikbare inzichten bieden bij de politieke kwestie van de pan-Europese gemeenschapsvorming.