Een ongedeeld Nijmegen : Sociaal beleid of disciplinering van de maatschappij?
Keywords
Loading...
Authors
Issue Date
2010-07-02
Language
nl
Document type
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title
ISSN
Volume
Issue
Startpage
Endpage
DOI
Abstract
In deze studie is het social mix beleid van de gemeente Nijmegen onderzocht op de mate
waarin daarbij sprake is van de disciplinerende technieken toezicht, normalisering en
examinering.
Het streven naar social-economisch gemengde wijken (social mixed communities)
wordt in 1997 met de invoering van de nota Stedelijke vernieuwing een feit. Zo ook in de
gemeente Nijmegen, waar vanaf het begin actief werd gewerkt aan de realisatie van een
ongedeelde stad. De argumentaties achter dit beleid lopen uiteen maar in hoofdzaak gaat het
om het bevorderen van sociaal-economische integratie, leefbaarheid en draagvlak voor de
stedelijke economie en culturele voorzieningen. Het middel waarmee getracht wordt de
ongedeelde stad te verwezenlijken is differentiatie van woonmilieus aan de hand van
herstructurering. Opvallend is dat in Nijmegen in de eerste jaren van de 21e eeuw, na hevige
culturele en politieke spanningen, het beleidsveld werd bijgesteld en voorts ook het tegengaan
van etnische segregatie werd nagestreefd.
Michel Foucault biedt met zijn theorie van de disciplinaire maatschappij een
interessante benadering voor de analyse van het social mix beleid. In zijn boek Discipline,
toezicht en straf beschrijft hij de overgang van een gewelddadig en op wraak gericht
strafsysteem naar een systeem met gevangenissen gericht op de heropvoeding van
misdadigers. Dit nieuwe disciplinaire systeem bleef echter niet beperkt tot de gevangenis
maar verspreidde zich in de loop van de jaren door de gehele maatschappij. Foucault noemt
het Panopticon van Jeremy Bentham als model voor perfecte disciplinering. Deze gevangenis
is zo ingericht dat alle gevangenen vanuit een centrale wachttoren continu in de gaten kunnen
worden gehouden. Het feit dat deze toren geblindeerd is maakt dat de gevangen nooit weten
wanneer er daadwerkelijk op hen wordt toegezien. Dat er mogelijkerwijs wordt toegezien is
echter voldoende voor gedragsaanpassing van de gevangenen. De instrumenten die Foucaults
disciplinaire maatschappij mogelijk maken zijn hiërarchisch toezicht, normalisatie en
examinering.
De analyse van het social mix beleid in Nijmegen geeft aan dat ook hier sprake is van
gebruik van disciplinaire technieken. Zo vindt er door de digitalisering van
onderzoeksresultaten steeds efficiënter en effectiever toezicht plaats. Het toezicht wordt aan
de hand van camera’s en Toezichthouders in de herstructureringswijken ook steeds
zichtbaarder gemaakt. Ook is bij het social mix beleid sprake van normalisatie en
examinering. Voortdurend wordt het streven om de (abnormale) lagere inkomensklassen te
laten overgaan in de middenklasse (norm) kenbaar gemaakt.
Uit het onderzoek kan worden geconcludeerd dat er wel hoewel de verschillende
disciplinaire methoden, vooral in het geval van toezicht, steeds intensiever worden toegepast
dit echter niet tot meer discipline heeft geleid. Het toezicht is niet zichtbaar genoeg en de
burger kan zich hieraan vooralsnog zonder al te veel moeite onttrekken.
Description
Citation
Supervisor
Faculty
Faculteit der Managementwetenschappen