Ontwikkelingssamenwerking in geografisch perspectief : De geografische oriëntatie van de Nederlandse bilaterale ontwikkelingssamenwerking verklaard

Abstract

Sinds het begin van de ontwikkelingssamenwerking en ontwikkelingshulp, ongeveer zestig jaar geleden, hebben zich aanzienlijke verschuivingen voorgedaan onder invloed van veranderingen in de mondiale context. Zo zijn de ontwikkelingslanden van nu niet meer dezelfde landen als vroeger. Hierdoor is de scheiding tussen het rijke noorden en het arme zuiden achterhaald. Verder is de wereld in toenemende mate verweven geraakt en hebben westerse landen niet meer die vanzelfsprekende overheersende positie die ze eerder wel hadden. Ook is het denken over ontwikkeling gewijzigd, zowel in de in de wetenschappelijke wereld als daarbuiten. Tot slot is de ontwikkelingshulp zelf door de jaren heen ook aanzienlijke veranderd en daarmee ook de geografische oriëntatie (Van der Veen, 2010; Weijts, 2009; WRR, 2010). Tegen de achtergrond van bovenstaande veranderingen is deze scriptie tot stand gekomen. Dit onderzoek probeert de geografische oriëntatie van het Nederlandse bilaterale ontwikkelingssamenwerkingsbeleid te verklaren, door inzicht te krijgen in de dominante visies ten aanzien van ontwikkeling, veranderingen in de geopolitieke (machts)verhoudingen en door het in kaart brengen van het concentratiebeleid van de ministers en staatssecretarissen voor Ontwikkelingssamenwerking vanaf 1968 tot en met het voorjaar van 2011. Het startpunt van dit onderzoek is het moment waarop de eerste concentratie plaatsvond in het bilaterale ontwikkelingsbeleid. Dit gebeurde in 1968 onder de toenmalige minister voor Ontwikkelingssamenwerking Udink. De centrale vraag van dit onderzoek luidt als volgt: “Welke invloed hebben dominante ontwikkelingsvisies en veranderingen in de internationale geopolitieke (machts)verhoudingen gehad op de geografische oriëntatie van het Nederlandse bilaterale concentratiebeleid van de ministers en staatssecretarissen voor Ontwikkelingssamenwerking vanaf 1968?“