Een duivels experiment. Het probleem van het nihilisme in Nietzsches Die fröhliche Wissenschaft en Dostojevski's Duivels

Abstract

Het nihilisme is een probleem dat diep ingrijpt in de Europese cultuur van vandaag. De scriptie onderzoekt hoe de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) dit probleem tegemoet treedt in zijn boek Die fröhliche Wissenschaft (1882/1887). Nietzsche blijkt uit te komen bij een soort levensexperiment, maar zijn omschrijving van dit experiment is nogal summier. Onduidelijk blijft hoe we ons een geslaagde uitvoering ervan voor moeten stellen. Daarom gaat de scriptie te rade bij de Russische schrijver Fjodor Dostojevski (1821-1881). Diens roman Duivels (1873) kan worden opgevat als een proeftuin voor Nietzsches experiment. Van de vele romanpersonages worden er zes geanalyseerd en met het experiment in verband gebracht. Zo ontstaat een scherper beeld van wat Nietzsche zou kunnen bedoelen en van de voorwaarden waaronder het experiment zou kunnen slagen.